TMMOB Peyzaj Mimarları Odası
TMMOB
Peyzaj Mimarları Odası
UCTEA CHAMBER OF LANDSCAPE ARCHITECTS
Mevzuat

İMAR PLANI YAPILMASI VE DEĞİŞİKLİKLERİNE AİT ESASLARA DAİR YÖNETMELİK

                      BİRİNCİ BÖLÜM

                     Amaç, Kapsam, Tanımlar

Amaç

Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı: İnsan, toplum, çevre münasebetlerinde kişi ve aile mutluluğu ile toplum hayatını yatından etkileyen fiziksel çevreyi sağlıklı bir yapıya kavuşturmak, yatırımlarının yer seçimlerini ve gelişme eğilimlerini yönlendirmek ve toprağın korunma, kullanma dengesini en rasyonel biçimde belirlemek üzere hazırlanacak imar planlarının ve bu planlar üzerinde yapılacak değişikliklerin hangi esaslar dahilinde yapılacağını belirtmektedir.

Kapsam

Madde 2- Bu yönetmelik hükümleri belediye ve mücavir alan sınırları içinde ve/veya dışında yapılacak her ölçekteki imar planı değişikliklerini kapsar

Tanımlar

Madde 3- Bu yönetmelikte adı geçen terimler aşağıda tanımlanmıştır.

1) Nazım İmar Planı: Varsa bölge ve çevre düzeni planlarına uygun olarak halihazır haritalar üzerine yine varsa kadastral durumu işlenmiş olarak çizilen ve arazi parçalarının genel kullanış biçimlerin, başlıca bölgelerin gelecekteki nüfus yoğunluklarının, gerektiğinde yapı yoğunluğunu, çeşitli yerleşme alanlarının gelişme yön ve büyüklükleri ile ilkelerini, ulaşım sistemlerini ve problemlerinin çözümü gibi hususları göstermek ve uygulama imar planlarının hazırlanmasına esas olmak üzere düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile beraber bir bütün olan plandır.

2)Uygulama İmar Planı: Tasdikli halihazır haritalar üzerine varsa kadastro durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizile ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenlenen yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır.

3) Revizyon İmar Planı:Gerek nazım ve gerekse uygulama imar planlarının ihtiyaca cevap vermediği ve uygulamasının problem olduğu durumlarda: planın tümünün veya büyük bir kısmının plan yapım tekniklerine uyularak yenilenmesi sonucu elde edilen plandır.

4) İlave İmar Planı: Mevcut imar planının gelişme alanları açısından ihtiyaca cevap vermediği hallerde mevcut imar planına bitişik ve mevcut imar planının genel arazi kullanış kararları ile tutarlı ve yine mevcut imar planı ile ulaşım açısından bütünlük ve uyum sağlayacak biçimde hazırlanmış bulanan plandır.

5) Mevzii İmar Planı: Mevcut imar planı sınırları dışında olup bu planla bütünleşmeyen bir konumda bulunan alanlar üzerinde hazırlanan ve sosyal ve teknik alt yapı ihtiyaçlarını kendi bünyesinde sağlamış olan plandır.

6) İmar Planı değişikliği: Onaylı imar planı sınırları içinde arazi kullanışlarının büyüklüğünde, konumunda, yoğunluğunda veya ulaşım sisteminde, imar planı ana kararlarını bozmayacak biçimde mevzii olarak farklılık getiren değişikliklerdir.

7) Sosyal Alt Yapı: Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir.

8) Aktif Yeşil Alan: Park, çocuk bahçesi ve oyun alanları olarak ayrılan sahalardır.

9) Teknik Alt Yapı: Elektrik, havagazı, içme ve kullanma suyu, kanalizasyon ve her türlü ulaştırma, haberleşme ve arıtım gibi servislerin temini için yapılan tesisler ile açık veya kapalı otopark kullanışlarına verilen genel isimdir.

                      İKİNCİ BÖLÜM

                    İmar Plan Yapımına Dair Esaslar

Madde 4- İmar Kanununun 9 uncu maddesindeki esaslara göre Bayındırlık ve İskan Bakanlığı'na verilen plan yapma, yaptırma, değiştirme ve re'sen onaylama yetkileri saklı kalmak kaydı ile, imar planları ile ilgili idarece doğrudan veya ihale suretiyle yaptırabileceği gibi İller Bankası Genel Müdürlüğü'ne yetki verilmesi suretiyle de yaptırılabilir.

Madde 5- İmar planının ilgili idarece doğrudan yapılması durumunda ilgili idarenin planlama grubunda veya sözleşmeli olarak istihdam edilenlerin o yarleşmenin imar planlarının hazırlanmasında geçerli olan yeterliliği haiz olması şarttır.

İlgili idare, planlama grubunda görev alacakları Bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.

Madde 6- İmar planlarının ihale suretiyle elde edilmesi durumunda;plan müellifinin, imar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif ve Müellif Kuruluşlarının Yeterlik Yönetmeliği" nde o yerleşme için belirlenen asgari yeterlilik bölgesine haiz olması şarttır. Planlama yarışmaları sonucunda yapılan ihaleler bu hükmün dışındadır.

Madde 7- İmar planı ihalelerinde iller Bankası Genel Müdürlüğü'nce bu amaçla hazırlanan tip sözleşme ve teknik şartlaşma esaslarına uyulur.

Bu esaslar; sit, sanayi. turizm gibi ağırlıkları nedeni ile özel ve tafsilatlı çalışma gerektiren durumlarda veya bölge şartlarına uymak amacıyla değiştirilmek suretiyle, özel sözleşme ve teknik şartlaşmalar yapılabilir.

Madde 8- İmar planlarının hazırlanmasında, varsa bölge ve çevre düzeni ana kararlarına uyulur.

Madde 9- Uygulama imar planlarının tamamı bir aşamada yapılabileceği gibi etaplar halinde de hazırlanabilir. Ancak bu durumda etap sınırlarının varsa nazım planlar üzerinde gösterilmiş olması gerekir.

Uygulama imar planlarından. yapı adaları içinde imar parselleri düzenlenir ve bu planlar imar planlarının ayrılmaz parçasıdır.

Madde 10- Hazırlanacak her ölçekteki imar palanlarında Ek 1 deki tablodan belirtilen standartlara uyulur.

Madde 11- Nazım planları üzeride gösterilen teknik ve sosyal alt yapı alanlarının konum ile büyüklükleri toplam standartların altına düşülmemek şartı ile uygulama planlarında değiştirilebilir.

Madde 12- Her ölçüdeki palanlar EK 2 de verilen lejant ve plan çizim normlarına göre hazırlanır

Madde 13- Belediye ve mücavir alan sınırları dışında şahıslarca yaptırılan her ölçekteki planlama çalışmalarında planlaması yapılan alanını kendilerine ait olduğunu belgelemek amacı ile; tabı senedi mülkiyete dair kesinleşmiş mahkeme kararı ve bu mahkeme kararına müstenit yetkili diğer makamlar tarafından verilmiş belge veya özel kanunlara göre tahsisi yapılan henüz tabu siciline kaydedilmemiş, ilgili kamu kuruluşlarınca verilmiş tahsis belgesi ibraz edilmesi mecburidir.

Plan gereği veya zaruri olarak farklı mülkiyetteki arazilerin plan sınırları içine girmesi durumunda ilgili maliklerin noter tasdikli muvafakatname ile arazilerinin planlamasına izin verdiklerinin belgelenmesi şarttır. Planlanan alan için de mülk sahiplerince muvafakatname verilmeyen veya sahipleri belli olmayan veya bulunmayan yerler bulunması halinde bunların, Valiliklerce hukuki bir belge ile belirlenmesi ve planlanan alanın %20 'sini aşmaması şartı aranır.

Bu tür araziler üzerinde, planda parsel alanının %35 'ini aşan sosyal ve teknik alt yapı kullanım kararları getirilemez.

Madde 14- Belediye ve mücavir alan sınırları içinde; belediye meclislerince aynen veya değiştirilerek onaylanıp yürürlüğe giren imar planları Belediye Başkanınca mühürlenir ve imzalanır. Mühür ve imza süresindeki gecikmeler, imar planının tatbikatını engelleyemez.

Belediye Meclislerince uygun görülmeyen imar plan teklifleri gerekçeleri belirtmek suretiyle,Belediye Başkanlığınca 15 gün içinde ilgisine yazı ile bildirilir.

Belediye ve Mücavir alan sınırları dışında; il idare kurullarınca karar verilen imar planları Valilikçe uygun görüldüğü takdirde onaylanarak yürürlüğe girer.

Valilikçe uygun görülmeyen imar planı teklifleri gerçekleri belirtilmek suretiyle 15 gün içinde ilgisine yazı ile bildirilir.

Onaylanmış planlar; Onay tarihinden itibaren ilgili idarece herkesin görebileceği şekilde ilan yerlerinde asılmak ve nereden nasıl görülebileceği mahalli haberleşme araçları ile duyurulmak suretiyle 30 gün süre ile ilan edilir. 30 günlük ilan süresi içinde planlara itiraz, ilgili idare nezdinde yapılır.

Belediye ve mücavir alan sınırları içinde kalan yerler; Belediye Başkanlığınca Belediye Meclisine gönderilen itirazlar ve planlar, Belediye meclisince 15gün içinde incelenerek gerçekleri de belirtilmek suretiyle kesin karar bağlanır ve karar tarihinden itibaren 15 gün içinde Belediye Başkanlığınca ilgilisine yazı ile bildirilir.

Belediye ve mücavir alan sınırları dışında kalan yarlarda; Valiliğe yapılan itirazları, Valilikçe 15 gün içinde incelenerek gerekçeleri de belirtilmek suretiyle kesin karar bağlanır ve bu tarihten itibaren 15 gün içinde Valilikçe ilgilisine yazı ile bildirilir.

Madde 15- Uygulama veya revizyon imar planı yapılan kentlerde, "3030 sayılı Büyük Şehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun hükmünde Kararnamenin değiştirilerek kabulü hakkında kanun Kapsamın dışında Kalan Belediyeler Tip İmar Yönetmeliği" nin 6 ıncı maddesi uyarınca gerekli görülen ilave yönetmelik maddeleri, imar planı ile birlikte düzenlenerek onaylanır.

Madde 16- Onaylanan imar planı ve eklerinden birer takım onaylamaya esas olan karar ile birlikte Bayındırlık ve İskan Bakanlığı ile İller Bankası Genel Müdürlüğüne muhafaza edilmek üzere gönderilir.

Madde 17- İlgililerce hazırlanacak mevzii imar planlarının yüklenicilerinin "İmar Planlarının Yapımını Yükümlenecek Müellif Kuruluşlarının Yeterlilik Yönetmeliği"nde anılan Yeterlilik Belgesine sahip olması gerekir.

Madde 18- Belediye Meclislerince veya Valiliklerce onaylanan her ölçekteki imar planları; büyüklükleri veya pafta adedi gözönüne alınarak, kitap halinde veya pafta pafta çoğalttırılmak suretiyle talep sahiplerine bedeli mukabilinde verilir.

Bedel Belediye Encümenlerince veya Valiliklerce pafta ve sahife bazında tespit edilir.

Madde 19- Nüfusu 10.000'in altında olan belediyelerin imar planları yürürlükte olup, 3194 Sayılı İmar Kanununun 44 üncü maddesi gereği çıkarılan yönetmeliklerin hükümlerine tabidir.

Madde 20- Plan revizyon ve ilaveleri de bu bölümdeki esaslara tabidir.

                      ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

                  İmar Planı değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar

Madde 21- İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz Zorunlu hallerde böyle bir değişiklilik yapılabilmesi için

1- İmar planındaki durumu değişecek olan sosyal ve teknik altyapı alanındaki tesisi gerçekleşecek ilgili yatırımcı bakanlık ve kuruluşların görüşü alınacaktır.

2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanın alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir.

3- İmar planında yeni bir sosyal ve teknik altyapı anlamı ayrılması durumunda 1 inci bentteki esaslara uyulur.

Madde 22- İmar planında verilmiş olan inşaat emsalinin,ta adedinin, ifraz şartlarının değiştirilmesi sonucun nüfus yoğunluğunun arttırılmasına dair imar planı değişikliklerinde 

1)Artan nüfusun ihtiyacı olan sosyal ve teknik alt yapı alanları da Ek 1 de belirtilen standartlar muvacehesinde arttırılacaktır.

2) Kat dedi arttırılmasının istenmesi durumunda; önerilecek kat adetlerinin tayininde aşağıdaki formüle göre bulunacak bir yoldaki karşılıklı bina cepheleri arasındaki asgari uzaklık, sağlanacaktır.

H1 + H2 

K= ------------ + 7 m.

Yukarıdaki formülde:

K= Karşılıklı bina cepheleri arasındaki mesafe (m)

H1= Yolun diğer cephesinde önerilecek yapının irtifaı

H2= Yolun diğer cephesinde önerilecek yapının irtifaıdır.

Madde 23- İmar planında gösterilen yolların genişletme, daraltma ve güzergahına ait imar planı değişikliklerinde

1) Devamlığı olan bir yol belli bir kesimde daraltılamaz.

2) Yolların kaydırılmasında, mülkiyet ve yapılaşma durumu esas alınır.

3) İmar planlarındaki gelişme alanlarında (7.00)m. den dar yaya ,(1.00)m. den dar trafik yolu açılamaz, Meskün alanlarda mülkiyet ve yapılaşma durumlarının elverdiği ölçüde yukarıdaki standartlara uyulur.

4) İmar planı değişikliği ile çıkmaz sokak ihdas edilemez.

5) İmar planı içinde kalan karayolu, kent içi geçişinin değiştirilmesi durumunda, Karayolları Genel Müdürlüğü'nden alınacak görüşe uyulur.

Madde 24- İmar planlarında sosyal ve teknik alt yapı kullanımlarından başka herhangi bir amaca ayrılmış olan bir alanın kullanılışının değiştirilmesi durumunda:

1) Nazım plan ana kararlarının bozucu fonksiyonel değişiklikler plan değişikliği yolu ile yapılamaz.

2) Yeni belirtilen kullanışın ihtiyacı olan sosyal ve teknik alt yapı alanları Ek 1'deki tabloda belirtilen standartlara ve nüfus şartı aranmaksızın otopark yönetmeliği hükümlerine uygun olarak birlikte düzenlenir.

3) Yerleşmenin gelişme yönü, büyüklüğü ve arazi kullanımlarının fonksiyonel dağlımı ve genel yoğunlukları gibi nazım plan ana kararlarının değiştirilmesi ancak imar planının yeniden yapılması için mümkün olabilir.

Madde 25- İmar planı değişikliklerinin onaylama, askı, onaya itiraz, itirazların değerlendirilmesi ve dağıtımı konularında 14 ve 16 ıncı maddelerdeki esaslara uyulur.

Madde 26- Bayındırlık ve İskan Bakanlığına gönderilecek imar planı değişiklik paftalarında; yerleşme adı, pafta numarası, kuzey işareti, koordinat değerleri, ölçeği, kıyı ile ilgili ise kıyı kenar çizgisi işlenir.

                      DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

                      Yürürlük ve Yürütme

Madde 27- Bu Yönetmelik 3194 Sayılı İmar Kanunun ile birlikte yürürlüğe girer

Madde 28- Bu Yönetmelik Hükümlerini Bayındırlık ve İskan Bakanı yürütür.

                        EK-1

                    Kentsel, Sosyal ve Teknik Alt Yapı(*)

Nüfus 0-15.000 15.000-45.000 45.000-100.000 100.000-

Anaokulu 0.7m2/kişi 0.7m2/kişi 2.0m2/kişi 0.7m2/kişi

İlkokul 2.0m2/kişi 2.0m2/kişi 2.0m2/kişi 2.0m2/kişi

Ortaokul 1.8 m2/kişi 1.8 m2/kişi 1.8 m2/kişi 1.8 m2/kişi

Lise 2.0m2/kişi 2.0m2/kişi 2.0m2/kişi 2.0m2/kişi

(**)Aktif Yeşil alan 7.0m2/kişi 7.0m2/kişi 7.0m2/kişi 7.0m2/kişi

Sağlık Servisleri 1.0m2/kişi 1.0m2/kişi 1.0m2/kişi 1.0m2/kişi

      Sosyal ve Kültürel Yapılar 0.3m2/kişi 0.3m2/kişi 0.3m2/kişi 0.3m2/kişi

İdari Yapılar 2.2m2/kişi 2.2m2/kişi 2.2m2/kişi 2.2m2/kişi

Ticaret 1.1m2/kişi 1.1m2/kişi 1.1m2/kişi 1.1m2/kişi

Teknik Alt Yapı 0.1m2/kişi 0.1m2/kişi 0.1m2/kişi 0.1m2/kişi

(Yol ve Otopark hariç)

(*) Alan hesabında, planlamaya esas olan projeksiyon nüfusu dikkate alınacaktır.

(**) Belediye ve mücavir alan sınırları dışında yapılacak olan planlamalarda aktif yeşil alan miktarı, kişi başına 14 m2 alınmak suretiyle belirlenecektir. Bu tablodaki diğer kullanışlar ise gerek duyulması halinde kullanılacaktır.

                        EK -1a

                       Eğitim tesisleri

                                    Öğrenci Adedi Asgari Alan                                     Büyüklüğü (m2) 

1-İlkokul - 3.500 - 5.000

2- Ortaokul - 5.700 - 8.800

3-Lise - 10.000 - 15.000

4- Endüstri Meslek Lisesi(*) - 20.000

5-Pratik Sanat Okulu - 7.500

6- Pratik Kız Sanat Okulu 300 2.350

7-Pratik Kız Sanat Okulu 350 5.600

8-Kız Enstitüsü - 700

(*) Bu okulların atelyeleri için ilave alan ayrılır.

                        EK -1b

                     Sosyal ve Kültürel tesisler

Kütüphane Asgari Alan Büyüklüğü (m2) 

1.Küçük ilçe tipi 1.250

2.Büyük ilçe tipi 2.000

3.İl tipi(300 kişi) 1.050

4.İl tipi(400 kişi) 1.070

Halk Eğitim Merkezi

1. Küçük tip halk eğitim merkezi 760

2.Orta tip eğitim merkezi 1.400

Yurtlar

200 yatak 2.500

Ana Okulu-Çocuk Yuvası

40 kişilik 5.150

60 kişilik 5.600

                        Ek- 1c

                       Sağlık Tesisleri

           Asgari alan büyüklüğü(m2) Azami Meyil(%)

1.Şehir tipi sağlık ocağı 2300 7

2.Hefzısıhha Enstitüsü 3.200 -

3.Tip sağlık evi 1050 7

4.Köy tipi sağlık ocağı 2240 7

5.D1 tipi sağlık ocağı 2250 7

6.Kamu sağlık dispanseri 4900 10

7.Tip doğumevi (75-125yatak) 6450 -

8.Tip doğumevi (75-125 yatak) 6950 7

9.Devlet hastanesi (50 yatak) 5000 7

10. Devlet hastanesi (100 yatak) 7600 7

11. Travmatoloji hastanesi (100 yatak) 9000 7

                        Ek 1d

                       Resmi Tesisler

Hükümet Konağı

İlçelerde yapılacak yeni tip hükümet konakları için en az aşağıda belirtilen büyüklükte alan ayrılacaktır.

a- 100 * 75 m

b- 80 * 70 m

c) 75 * 75 m

Cezaevleri Asgari alan Büyüklüğü (m2) Azami meyil (%)

1. 500 kişilik 17000 5

2. 150 kişilik 9200 5

3. K1 tipi cezaevi 1500 5

4. K2 tipi cezaevi 3400 5

5.E tipi cezaevi 1400 5

  • MEVZUAT BÖLÜMÜNÜN KURALLARI
  • Burada yer alan içerik sadece siz ziyaretçilerimize mesleğimizle ilgili tüm mevzuata toplu olarak erişim sağlamak amacıyla derlenmiştir.
  • Mevzuat bölümü güncel tutulmaya çalışılmaktadır.
  • Ancak hukuki sorunların önemini dikkate alarak lütfen ayrıntılı ve güncel mevzuat için http://www.yargitay.gov.tr veya http://www.danistay.gov.tr adreslerini ziyaret ediniz.
  • MESLEKİ MEVZUAT LİSTESİ